تفسیر سوره مبارکه بقره آیه 187 جلسه 2
حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی
2 جلسه تفسیر آیه صد و هشتاد و هفت
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی وَ لْیُؤْمِنُوا بی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ (۱۸۶) أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلى نِسائِکُمْ هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ فَتابَ عَلَیْکُمْ وَ عَفا عَنْکُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ وَ لا تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عاکِفُونَ فِی الْمَساجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَقْرَبُوها کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ آیاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ (۱۸۷) وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُوا فَریقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (188)
و چون بندگان من از تو درباره من بپرسند (بگو که) من حتما (به همه) نزدیکم، دعاى دعاکننده را هنگامى که مرا بخواند اجابت مىکنم، پس دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان آورند، شاید که راه یابند. ۱۸۷ براى شما در شب روزه همبستر شدن با زنانتان حلال شد، آنها لباسند براى شما و شما لباسید براى آنها (هر یک زینت دیگرى هستید و پوشاننده عیوب و حافظ از گناه او). خداوند مىدانست که شما (درباره حرمت آمیزش در شب روزه) به خود خیانت مىکردید، پس بر شما عطف توجه کرد و از شما درگذشت، پس اکنون (مىتوانید) با آنها همبستر شوید و آنچه را خدا براى شما (درباره این عمل) مقرر داشته (از ثواب و عفّت از حرام و اولاد صالح) طلب کنید، و (در شبهاى روزه رواست که) بخورید و بیاشامید تا وقتى که رشته سپید صبح از رشته سیاه (شب) براى شما روشن گردد، سپس روزه را تا شب به اتمام رسانید. و با زنان در حالى که در مسجدها معتکفید همبستر نشوید. اینها مرزهاى (حلال و حرام) خداوند است، نزدیک آنها نروید (تخلف نکنید). این گونه خداوند آیات خود را براى مردم روشن مىسازد، شاید بپرهیزند. و اموال یکدیگر را به باطل (و ناحق) در میان خود نخورید! و براى خوردن بخشى از اموال مردم به گناه، (قسمتى از) آن را (به عنوان رشوه) به قضات ندهید، در حالى که مىدانید (این کار، گناه است)! (188)
تفسیر سوره مبارکه بقره – آیه 187
آیه ۱۸۷ . بیان مقررات شبهاى رمضان و هشدار به رعایت قوانین الهى
حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی
«أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ اللَّعینِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرینَ وَ اللَّعنَهُ الدَّائِمَهُ عَلَی أعْدائِهِمْ مِنَ الآنِ إلِی قِیامِ یَومِ الدِّینِ».
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی وَ لْیُؤْمِنُوا بی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ (۱۸۶) أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلى نِسائِکُمْ هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ فَتابَ عَلَیْکُمْ وَ عَفا عَنْکُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ وَ لا تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عاکِفُونَ فِی الْمَساجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَقْرَبُوها کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ آیاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ (۱۸۷) وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُوا فَریقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (188)
و چون بندگان من از تو درباره من بپرسند (بگو که) من حتما (به همه) نزدیکم، دعاى دعاکننده را هنگامى که مرا بخواند اجابت مىکنم، پس دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان آورند، شاید که راه یابند. ۱۸۷ براى شما در شب روزه همبستر شدن با زنانتان حلال شد، آنها لباسند براى شما و شما لباسید براى آنها (هر یک زینت دیگرى هستید و پوشاننده عیوب و حافظ از گناه او). خداوند مىدانست که شما (درباره حرمت آمیزش در شب روزه) به خود خیانت مىکردید، پس بر شما عطف توجه کرد و از شما درگذشت، پس اکنون (مىتوانید) با آنها همبستر شوید و آنچه را خدا براى شما (درباره این عمل) مقرر داشته (از ثواب و عفّت از حرام و اولاد صالح) طلب کنید، و (در شبهاى روزه رواست که) بخورید و بیاشامید تا وقتى که رشته سپید صبح از رشته سیاه (شب) براى شما روشن گردد، سپس روزه را تا شب به اتمام رسانید. و با زنان در حالى که در مسجدها معتکفید همبستر نشوید. اینها مرزهاى (حلال و حرام) خداوند است، نزدیک آنها نروید (تخلف نکنید). این گونه خداوند آیات خود را براى مردم روشن مىسازد، شاید بپرهیزند. و اموال یکدیگر را به باطل (و ناحق) در میان خود نخورید! و براى خوردن بخشى از اموال مردم به گناه، (قسمتى از) آن را (به عنوان رشوه) به قضات ندهید، در حالى که مىدانید (این کار، گناه است)! (188)
أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَائِکُمْ ۚ هُنَّ لِبَاسٌ لَکُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ ۱
سنت مردم درباره جماع در رمضان
در آیه شریفه مستحضر که در خدمت آن هستیم نکات احکامی زیادی را بیان کرده قبل از آمدن و نزول این آیه شب‌های ماه مبارک رمضان جماع با زنان جایز نبوده یعنی سنت مردم و عرف جامعه این بوده که در شب‌ها نیز مقاربت با زنان حرام بوده لذا اینجا بحث تشریع و اعتباربخشی به حلیت جماع برای مردان نسبت به زنان وجود دارد.
مراد از کلمه رفث
مراد از کلمه«الرَّفَثُ» جماع و جمع شدن با زنان است منتهی این «نِسَائِکُمْ» که اینجا آورده و ضمیر«کم» را به نساء اضافه نموده منظور آن زوج‌هایی هستند که منقطعا یا دائما برای مرد انتخاب شدند یا کنیزهایی که آن زمان می‌خریدند نه هر نسائی یعنی همسر حلال شما نه همسر دیگران این «نِسَائِکُمْ» منظور زنان حلیله و حلال شما هستند.
حکم مجامعت در ماه مبارک رمضان
در دنباله آیه می‌فرماید :«أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَکُمْ» ۲ برخی از آنها قبل از حلال شدن زنان شیطنت داشتند و جماع می کردند یا در خود روز این کار را می کردند لذا فرمود :«فَتَابَ عَلَیْکُمْ» خدا از شما پذیرفت و به شما روی کرده و توبه شما را پذیرفت «وَعَفَا عَنْکُمْ»یعنی در آینده شب‌ها را برای شما باز گذاشتند که می‌توانید مجامعت در شب‌های ماه رمضان کنید.
دقت خدا به نیازهای انسانی
نکته ظریفی که از این آیات برمی‌آید این است که ذات باری تعالی به نیاز انسان‌ها با همسرانشان دقت داشتند و موردتوجه او بود که داشتن همسر و مجامعت با او استمتاعات همسران از یکدیگر گرچه همه به مذکر بیان شده اما زنان نیز به آن نیاز داشته و آنها نیز نیاز دارد.
طرفینی بودن لذت در زوجین
لذت بین زوجین طرفینی بوده و هر دو از آن لذت می‌برند اینگونه نیست که فقط برای مرد لذت داشته باشد بعد می‌فرماید :«فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ» اینجا ناظر به این است که در شب‌های ماه مبارک رمضان چون امر اینجا آمده یعنی مباشرت کنید با همسران دلالت بر استحباب دارد چون امر بدون قید و قرینه بر وجوب دلالت می‌کند.
ماموریت در استمتاع
حیث اینکه در وجود این امر کردن یک امر وجود دارد که نشان می‌دهد ماموریتی و آنچه مورد امر قرار بگیرد وجوب ندارد که اگر کسی واقعا به همسرش و استمتاع کردن نیاز پیدا کرد واجب می‌شود ربطی به ماه مبارک رمضان و شب و روز آن نیز ندارد اگر واجب شد کسی با همسر خود همبستر شده و با او مجامعت کند از باب نیاز جنسی حکم دیگری دارد.
نسخ حکم کراهت مجامعت
اما در ماه‌های دیگر برخی افراد کراهت برای شب گذاشتند اما ماه مبارک رمضان به این آیه نسخ می‌شود لذا اینجا دلالت بر استحباب دارد کلمه «بَاشِرُوهُنَّ» و مباشرت داشتن همراه با التفات و محبت و نوازش و لذت جویی از یکدیگر خواهد بود این کلمات ناظر بر آن موارد است.
رسوم مردم قبل از اسلام
جمله «وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ»۳ اینجا در کلمه «وَابْتَغُوا» به معنای مطالبه کردن بوده یعنی به دنبال و خواستار چیزی باشید که خدا برای شما و به نفع شما واجب کرد بعد می‌فرماید :«وَکُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ» ۴ یک مرسوماتی قبل از اسلام بوده که مرحوم طیب اصفهانی به آنها اشاره کرده که اگر کسی هنگام اذان مغرب می‌خوابید حق خوردن نداشت و فردای آن روز نیز باید روزه می‌گرفت.
حذف عرفیات سخت توسط اسلام
بر اساس عرفیاتی که وجود داشت برخی از آنها حذف شدند یعنی یک مسائلی که بین مردم معروف بوده و زحمت و صعوبت مردم در امور در پی داشت و عسر و حرج در امر عبادی و زندگی آنها بود اسلام آنها را حذف کرد اینها نکاتی بودند که در رمضان و روزه‌گیری وجود داشتند و براساس آن برخی امم نباید سخن می‌گفتند دراین‌صورت مباشرت با زنان به طریق اولی جایز نبود.
نفع انسان در دستورات خدا
دین اسلام برای اینها تخفیف داد «وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» ۵ قید «لَکُمْ» یک چیزهایی را برای انسان می‌دهد که او بفهمد خدا برای نفع و سود انسان لحاظ می‌کند «وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» ۶ یعنی به دنبال این باشید که آنچه را که خداوند برای شما واجب و مسلم کرد و نفع شما را در آن قرار داد، بیابید.
حلیت خوردن در رمضان
جمله «وَکُلُوا وَاشْرَبُوا» در واقع نشان‌دهنده حلال بودن، جایز بودن و رخصت داشتن که از اذان مغرب تا اذان صبح از خوردن و آشامیدن بهره‌مند شوید وگرنه نه اینکه چون «کُلُوا» گفتی واجب شود که بخورید می‌توان قید گذاشت و آن را تصحیح کرد اما در کلمات ناظر بر موضوع نیستند منظور رخصت می‌باشد همانطور که در ابتدای آیه فرمود :«أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیَامِ» ۷ و عرض کردیم «أُحِلَّ» به معنای رخصت بخشی به آن امر می‌باشد اینجا نیز «وَکُلُوا وَاشْرَبُوا» را مطرح می‌کند.
توضیحاتی درباره فجر کاذب
از زمان مغرب تا طلوع فجر صادق اذان صبح زمان برای خوردن جایز خواهد بود که در ادامه می‌گوید حَتَّىٰ «یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ» ۸ «الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ» یعنی فجر صادق و «مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ» ۹ فجر کاذب را می‌رساند که فجر کاذب قبل از اذان صبح ۸ دقیقه از لحاظ زمانی تفاوت دارد مانند دم گرگی از سمت شرق که نور متصاعد می‌شود و این همان فجر کاذب می‌باشد.
توضیحاتی درباره فجر صادق
فجر صادق یا همان «الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ» نشان دهنده صبح بودن و پهن شدن همان نور است مانند باریکه‌ای از سمت شرق که پهن شده و وسعت می‌گیرد و سمت شرق را می‌پوشاند بعد «ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیَامَ إِلَى اللَّیْلِ» ۱۰ مسلما روزه تا مغرب کامل می‌شود الی اللیل که می‌فرماید مغرب اولین لحظه شب می‌باشد.
سوال درباره چگونگی مغرب
البته اختلاف در این است که آیا مغرب با آن حمره مشرقیه یعنی وقتی خورشید از سمت مغرب، غروب می‌کند یک شعاع نوری در سمت شرق ایجاد می‌شود آیا آن نیز از بین می‌رود یا اینکه همان غروب خورشید و پنهان شدن آن ملاک خواهد بود؟ معروف و مشهور و آنچه بر آن فتوا شده بر آن می‌باشد که استتار قرص که خورشید به صورت کامل پشت کوه رفت و مستتر شد آن مغرب شرعی خواهد بود.
حکم اذان تقویم
اذان‌هایی که معمولا در صداوسیما گفته می‌شوند ۱۵ الی ۲۰ دقیقه دیرتر از استتار غروب هستند معمول آن در این جرایدی که برای تقویم می نویسند غروب آفتاب مثلا ساعت ۱۹ و مغرب شرعی را ۱۹:۲۰ اعلام می‌کنند مرحوم آیت الله بهجت یکی از کسانی بود استتار قرص را مغرب شرعی می‌دانست.
فتوای مغرب شرعی
از پسر ایشان سوال کردیم که چرا دیر به نماز حاضر می‌شوند؟ گفت که بازاریان از ایشان خواستند که اندکی دیرتر نماز را شروع کنند وگرنه در اولین لحظه مغرب نماز خود را در خانه اقامه می‌کنند فتوای واقعی این بود که استتار قرص مغرب شرعی خواهد بود.
احتیاط در حمره مشرقیّه
اگر برخی افراد بحث حمره شرقیه را مطرح کردند از باب احتیاط می‌باشد وگرنه مغرب همان استتار قرص می‌شود طلوع آفتاب براساس عرف، باعث ابطال نماز می‌شود یعنی وقتی خورشید طلوع بکند اولین مرحله در لحظه طلوع، نماز را قضا می‌کند غروب و طلوع در مقابل یکدیگر قرار دارند.
حکم مباشرت با زنان در اعتکاف
«وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ» ۱۱ بحثی که در ادامه و در تناسب این آیه آوردند، بحث اعتکاف است کسانی که در مسجد معتکف می‌شوند معتکف یعنی سه روز در مسجد به عبادت باشند و باید روزه بگیرند یکی از واجبات مباشرت با زنان می‌باشد اگر سه روز اعتکاف کردید در طی آن اجازه مباشرت با زنان را ندارید.
۱_سوره بقره آیه ۱۸۷
۲_سوره بقره آیه ۱۸۷
۳_سوره بقره آیه ۱۸۷
۴_سوره بقره آیه ۱۸۷
۵_سوره بقره آیه ۱۸۷
۶_سوره بقره آیه ۱۸۷
۷_سوره بقره آیه ۱۸۷
۸_سوره بقره آیه ۱۸۷
۹_سوره بقره آیه ۱۸۷
۱۰_سوره بقره آیه ۱۸۷
۱۱_سوره بقره آیه ۱۸۷
تفسیر آیه 187 سوره بقره: حلالیت آمیزش در شب‌های رمضان
آیه 187 سوره بقره به موضوع آمیزش و روابط زناشویی در شب‌های ماه رمضان می‌پردازد. این آیه به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. در این متن، به تفسیر و تحلیل این آیه و نکات مرتبط با آن خواهیم پرداخت.
1. حلالیت آمیزش در شب‌های رمضان
1.1. آمیزش با همسران
در شب‌های رمضان، آمیزش با همسران برای مسلمانان حلال شده است. این موضوع به عنوان یک نعمت الهی در نظر گرفته می‌شود که به خانواده‌ها آرامش و نزدیکی بیشتری می‌بخشد.
1.2. لباس بودن همسران
خداوند در این آیه همسران را به لباس تشبیه کرده است. این تشبیه نشان‌دهنده‌ی نزدیکی و وابستگی عاطفی بین زوجین است. همسران باید یکدیگر را در زندگی حمایت کنند و به یکدیگر آرامش ببخشند.
2. توبه و عفو الهی
2.1. علم خداوند به خیانت نفس
خداوند می‌داند که برخی از مسلمانان در گذشته به خود خیانت کرده و آمیزش را در شب‌های رمضان انجام داده‌اند. این آگاهی الهی نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش خداوند است.
2.2. توبه و عفو
خداوند در این آیه به مسلمانان می‌فرماید که توبه آنها را پذیرفته و از خطاهای گذشته آنها درگذشته است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی است که به بندگانش فرصت دوباره می‌دهد.
3. احکام روزه‌داری
3.1. زمان افطار
در این آیه، به مسلمانان اجازه داده شده است که تا زمان طلوع فجر بخورند و بیاشامند. این موضوع به آنها کمک می‌کند تا روزه‌داری را به راحتی انجام دهند.
3.2. اتمام روزه تا شب
مسلمانان باید روزه را تا شب به اتمام برسانند و در این مدت از آمیزش با همسران خود در حال اعتکاف در مساجد خودداری کنند.
4. اعتکاف و عبادت
4.1. مفهوم اعتکاف
اعتکاف به معنای بریدن از دنیا و پناهنده شدن به خداوند است. پیامبر اکرم (ص) در مواقعی به اعتکاف می‌پرداختند تا روح خود را صفا دهند.
4.2. آمیزش در حال اعتکاف
در حال اعتکاف، آمیزش با همسران ممنوع است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی اهمیت عبادت و تمرکز بر خداوند در این ایام است.
5. تشبیه همسر به لباس
5.1. نکات لطیف در تشبیه
تشبیه همسر به لباس نکات و لطایف زیادی را در بر دارد. لباس باید مناسب و زیبا باشد، همانطور که همسر نیز باید با شخصیت و فرهنگ فرد متناسب باشد.
5.2. آرامش و زینت
لباس به عنوان زینت و آرامش در زندگی انسان‌ها عمل می‌کند. همسران نیز باید به یکدیگر آرامش و زینت ببخشند.
6. پوشاندن عیوب
6.1. حفظ عیوب یکدیگر
لباس عیوب انسان را می‌پوشاند و همسران نیز باید عیوب یکدیگر را بپوشانند و از یکدیگر حمایت کنند.
6.2. حفظ از آلودگی
همسران باید یکدیگر را از آلودگی به گناه حفظ کنند و در زندگی مشترک به یکدیگر کمک کنند.
7. نتیجه‌گیری
آیه 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیه نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی است و به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.
سوال 1: چه چیزی در آیه 187 سوره بقره حلال شده است
سوال 1: چه چیزی در آیه 187 سوره بقره حلال شده است؟
پاسخ: در آیه 187 سوره بقره، آمیختگی با همسران در شب‌های رمضان حلال شده است. این آیه به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های این ماه مبارک با همسران خود آمیخته شوند و از این نعمت الهی بهره‌برداری کنند.
سوال 2: چه نکته‌ای در مورد رعایت ادب در سخن در قرآن وجود دارد؟
پاسخ: قرآن به رعایت ادب در سخن تأکید دارد. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که به کنایه از آمیزش آمده است و نشان‌دهنده‌ی اهمیت ادب و احترام در گفتگوهای مربوط به روابط زناشویی است.
سوال 3: چرا اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه دارد؟
پاسخ: اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد و آیه «الرَّفَثُ إِلى نِسائِکُمْ» به وضوح بیان می‌کند که نیازهای زناشویی و عاطفی انسان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. این توجه به نیازهای طبیعی نشان‌دهنده‌ی جامعیت دین اسلام است.
سوال 4: چه پیامی در مورد علم الهی در این آیه وجود دارد؟
پاسخ: آیه به این نکته اشاره دارد که خداوند از جزئیات کارهای انسان آگاه است. عبارت «عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ» نشان‌دهنده‌ی علم الهی به رفتارها و نیازهای انسانی است و به مسلمانان یادآوری می‌کند که خداوند بر اعمال آنها نظارت دارد.
سوال 5: چه نکته‌ای در مورد هدف‌دار بودن آمیزش در این آیه وجود دارد؟
پاسخ: در آیه به این نکته اشاره شده است که آمیزش و فرزندخواهی باید هدف‌دار باشد. عبارت «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی این است که در روابط زناشویی باید به اهداف الهی توجه شود و از خداوند خواسته شود که آنچه را که برای انسان بهتر است، عطا کند.
آیات 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیات نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند. همچنین، این آیات به اهمیت رعایت ادب، توجه به نیازهای طبیعی و پیشگیری از گناه تأکید دارند. دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد و به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.
تخفیف, آسان‌گیری, ادب, قرآن, آمیختگی, نیازهای طبیعی, تقوا, عبادت, اعتکاف, گناه, رحمت, بخشش, احکام, زناشویی, علم الهی, خطا, هدف‌دار, زمان‌بندی, سادگی, رشد
آیات الهی در سوره بقره به مسلمانان یادآوری می‌کند که دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد. این آیات به اهمیت تقوا و عمل به دستورات الهی تأکید دارند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.
توجه به نیازهای عاطفی: در روابط زناشویی، توجه به نیازهای عاطفی یکدیگر اهمیت دارد.
رعایت ادب در گفتگو: در بحث‌های زناشویی و خانوادگی، رعایت ادب و احترام به یکدیگر ضروری است.
پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی روزمره مورد توجه قرار گیرد.
توجه به زمان‌بندی: در انجام عبادات و فعالیت‌های روزمره، زمان‌بندی مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد.
آموزش و آگاهی: آگاهی از احکام و دستورات الهی می‌تواند به بهبود روابط زناشویی و خانوادگی کمک کند.
تقویت روابط خانوادگی: ایجاد فضایی محبت‌آمیز و صمیمی در خانواده می‌تواند به تقویت روابط و کاهش تنش‌ها کمک کند.
توجه به نیازهای طبیعی: درک نیازهای طبیعی و غریزی یکدیگر می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مشترک کمک کند.
توسعه تقوا: تقویت تقوا و پرهیز از گناه می‌تواند به رشد فردی و اجتماعی افراد کمک کند.
توجه به جزئیات: توجه به جزئیات در روابط زناشویی و خانوادگی می‌تواند به ایجاد یک زندگی سالم و شاداب کمک کند.
ترویج فرهنگ گفتگو: ایجاد فضایی برای گفتگو و تبادل نظر در خانواده می‌تواند به حل مشکلات و تقویت روابط کمک کند.
این نکات می‌توانند به عنوان راهکارهایی برای بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی در نظر گرفته شوند و به ایجاد یک جامعه سالم و متعادل کمک کنند. با توجه به آموزه‌های دین اسلام و آیات قرآن، می‌توان به زندگی‌ای با کیفیت و معنادار دست یافت که در آن احترام، محبت و درک متقابل در روابط انسانی حاکم باشد.
1. تخفیف و آسان‌گیری در احکام
1.1. ویژگیهای دین اسلام
تخفیف و آسان‌گیری در احکام، از ویژگیهای بارز دین اسلام است. خداوند در آیه می‌فرماید: «أُحِلَّ لَکُمْ» که نشان‌دهنده‌ی رحمت و آسان‌گیری در دین است.
2. رعایت ادب در سخن
2.1. ادب در قرآن
رعایت ادب در سخن، یکی از ویژگیهای قرآن است. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که در این آیه به کنایه از آمیزش آمده است.
3. باز گذاشتن راه‌های مشروع
3.1. محدودیت‌های الهی
هر جا که خواستید راهی را ببندید، یک راه مشروع را باز بگذارید. خداوند در روز رمضان آمیزش را ممنوع می‌کند، اما در شب آن را مجاز می‌شمرد.
4. عبادت روز و لذت شب
4.1. جامعیت دین
عبادت روز و لذت مشروع شب، نشانه‌ی جامعیت دین است. در یک آیه، هم احکام روزه و هم مسائل زناشویی آمده است.
5. توجه اسلام به نیازهای طبیعی
5.1. نیازهای انسانی
اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد. آیه به وضوح بیان می‌کند که «الرَّفَثُ إِلى نِسائِکُمْ» به نیازهای زناشویی اشاره دارد.
6. نیاز دو طرفه
6.1. وابستگی متقابل
نیاز زن و مرد به یکدیگر، دو طرفه است و هر یک برای پوشش نیازهای طبیعی خود به دیگری نیازمند است. «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ»
7. آگاهی خداوند از جزئیات
7.1. علم الهی
خداوند از جزئیات کارهای انسان آگاه است. «عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ» نشان‌دهنده‌ی علم الهی به رفتارهای انسان‌هاست.
8. جواز خطا و غریزه جنسی
8.1. خطاهای انسانی
انسان جایزالخطا است و غریزه جنسی در او قوی است. «کُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ» به این موضوع اشاره دارد.
9. ترک فرمان خدا
9.1. خیانت به خود
ترک فرمان خدا، خیانت و ظلمی به خود ماست. «تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ» به این نکته تأکید می‌کند.
10. هدف‌دار بودن آمیزش
10.1. آمیزش با هدف
در آمیزش و فرزندخواهی، برای خداوند تکلیف معین نکنید که پسر باشد یا دختر. «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» به این موضوع اشاره دارد.
11. هدف‌دار بودن آمیزش جنسی
11.1. آمیزش با هدف
حتی آمیزش جنسی باید هدف‌دار باشد. «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی اهمیت هدف در روابط زناشویی است.
12. معیارهای احکام اسلامی
12.1. سادگی و طبیعی بودن
معیار احکام اسلامی، معیارهای عمومی، طبیعی و ساده است. «یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ» به وضوح قابل درک است.
13. نقش زمان‌بندی در عبادات
13.1. اهمیت زمان
نقش زمان‌بندی را در عبادات فراموش نکنید. «أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ» به این نکته تأکید دارد.
14. مفهوم اعتکاف
14.1. سکونت در مسجد
اعتکاف به معنای سکونت در مسجد است، مشروط به روزه گرفتن. «عاکِفُونَ فِی الْمَ
14. مفهوم اعتکاف
14.1. سکونت در مسجد
اعتکاف به معنای سکونت در مسجد است، مشروط به روزه گرفتن. «عاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ» به اهمیت عبادت و تمرکز بر خداوند در این ایام اشاره دارد.
15. پیشگیری از گناه
15.1. نزدیک نشوید
پیشگیری از گناه لازم است. قرآن می‌فرماید: به گناه نزدیک نشوید، زیرا نزدیک شدن به گناه همان و افتادن در آن همان. «فَلا تَقْرَبُوها» به این نکته تأکید می‌کند.
16. تقوا و فلسفه احکام الهی
16.1. هدف از روزه
تقوا، فلسفه احکام الهی است. روزه برای تقواست و آمیزش جنسی مشروع نیز برای تقواست. «لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» به این موضوع اشاره دارد.
17. عمل به دستورات الهی
17.1. بستر رشد و تقوا
عمل به دستورات الهی، بستر رشد و تقوا می‌باشد. «لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» نشان‌دهنده‌ی اهمیت پیروی از احکام الهی در زندگی است.
18. نتیجه‌گیری
18.1. اهمیت آیات الهی
آیات الهی در این زمینه به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند و به نیازهای طبیعی و روحی یکدیگر توجه داشته باشند. این آیات به وضوح نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند.
سوال 1: چه ویژگی‌هایی در دین اسلام به تخفیف و آسان‌گیری در احکام اشاره دارد؟
پاسخ: دین اسلام به تخفیف و آسان‌گیری در احکام توجه ویژه‌ای دارد. آیه «أُحِلَّ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی رحمت و آسان‌گیری در دین است که به مسلمانان اجازه می‌دهد در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند.
سوال 2: چه نکته‌ای در مورد رعایت ادب در سخن در قرآن وجود دارد؟
پاسخ: قرآن به رعایت ادب در سخن تأکید دارد. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که به کنایه از آمیزش آمده است و نشان‌دهنده‌ی اهمیت ادب در این موضوع است.
سوال 3: چرا اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه دارد؟
پاسخ: اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد و آیه «الرَّفَثُ إِلى نِسائِکُمْ» به وضوح بیان می‌کند که نیازهای زناشویی و عاطفی انسان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.
آیات 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیات نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند. همچنین، این آیات به اهمیت رعایت ادب، توجه به نیازهای طبیعی و پیشگیری از گناه تأکید دارند.
تخفیف, آسان‌گیری, ادب, قرآن, آمیختگی, نیازهای طبیعی, تقوا, عبادت, اعتکاف, گناه, رحمت, بخشش, احکام, زناشویی, علم الهی, خطا, هدف‌دار, زمان‌بندی, سادگی, رشد
آیات الهی در سوره بقره به مسلمانان یادآوری می‌کند که دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد. این آیات به اهمیت تقوا و عمل به دستورات الهی تأکید دارند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.
توجه به نیازهای عاطفی: در روابط زناشویی، توجه به نیازهای عاطفی یکدیگر اهمیت دارد.
رعایت ادب در گفتگو: در بحث‌های زناشویی و خانوادگی، رعایت ادب و احترام به یکدیگر ضروری است.
پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی
پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی روزمره مورد توجه قرار گیرد.
توجه به زمان‌بندی: در انجام عبادات و فعالیت‌های روزمره، زمان‌بندی مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد.
آموزش و آگاهی: آگاهی از احکام و دستورات الهی می‌تواند به بهبود روابط زناشویی و خانوادگی کمک کند.
تقویت روابط خانوادگی: ایجاد فضایی محبت‌آمیز و صمیمی در خانواده می‌تواند به تقویت روابط و کاهش تنش‌ها کمک کند.
توجه به نیازهای طبیعی: درک نیازهای طبیعی و غریزی یکدیگر می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مشترک کمک کند.
توسعه تقوا: تقویت تقوا و پرهیز از گناه می‌تواند به رشد فردی و اجتماعی افراد کمک کند.
توجه به جزئیات: توجه به جزئیات در روابط زناشویی و خانوادگی می‌تواند به ایجاد یک زندگی سالم و شاداب کمک کند.
ترویج فرهنگ گفتگو: ایجاد فضایی برای گفتگو و تبادل نظر در خانواده می‌تواند به حل مشکلات و تقویت روابط کمک کند.
۰۳ _ ۰۳ _ ۱۴۰۲
